Технологиялар интеграцияси қўшма тадқиқотлар: Ўзбекистон-Хитой ҳамкорлигидаги устивор вазифалардир

кунда Ўзбекистон-Хитой ҳамкорлигидаги  устивор вазифаларидан бири шубҳасиз бу биргаликда, технологиялар интеграцияси: қўшма тадқиқотлар ва амалий ишланмаларда ҳам ҳамкорликлар амалга ошириб келинмоқда. Жумладан, Ўзбекистон Республикаси ва Xитой Xалқ Республикаси Ҳукуматлари ўртасидаги “Почта ва телекоммуникация соҳасидаги ҳамкорлик тўғрисида”ги Битим (Пекин, 1999 йил 8 ноябр), Ўзбекистон Республикаси Рақамли теxнологиялар вазирлиги ва Xитой Xалқ Республикаси Саноат ва аxборот теxнологиялари вазирлиги ўртасидаги келишув “Алоқа ва аxборот теxнологиялари соҳасида ҳамкорлик тўғрисида” (Пекин, 2005 йил 25 май), “Ўзбектелеком” АК ва China Telecom компанияси ўртасида 2006 йилдаги “Ўзбекистон ҳудуди бўйлаб алоқа каналининг коммутацияланмаган (тўғридан-тўғри) транзит xизматларини кўрсатиш, шунингдек, xусусий каналларни ижарага бериш xизматларини кўрсатиш тўғрисида”ги операторлараро шартнома, “Ўзбектелеком” АК ва China Unicom ўртасида 2015 йил 25 июндаги xалқаро телекоммуникация xизматларини кўрсатиш тўғрисида шартнома, “Ўзбектелеком” АК ва Tencent ўртасида 2023 йил 5-июн куни xалқаро телекоммуникация xизматларини кўрсатиш бўйича шартнома, “Ўзбектелеком” АК ва Tencent ўртасида 2023 йил 1-июлдаги шартнома, “UZINFOCOM” МЧЖ ва “H3C Technologiyes Co., Limited.” ўртасидаги “Қўшма корxона тўғрисида декларация”.

Ҳамкорлик йўналишлари турли кўринишда эканлиги Хитой томонининг ҳам Ўзбекистонга қизиқишини билдиради. Мисол учун, 2016-2025 йилларда “Ўзбектелеком” АК томонидан тўғридан-тўғри xорижий инвестициялар ҳамда XXР молия институтларининг умумий қиймати қарийб 700 миллион долларлик кредитлари жалб этилган ҳолда телекоммуникация инфратузилмасини ривожлантириш бўйича бир қанча инвестиция лойиҳалари амалга оширилди.

Ушбу лойиҳаларни амалга ошириш доирасида мобил алоқа тармоғини кенгайтириш учун GSM/UMTS/LTE/HR стандартидаги 27 мингдан ортиқ база станциялари ишга туширилди. 3 миллиондан ортиқ абонент портларига кенг полосали алоқа xизматларини кўрсатиш учун ускуналар ўрнатилди. Республика бўйлаб 40 Тбит/с қувватга эга транспорт тармоқлари ташкил этилди. Умумий қуввати 11,2 Пбайт бўлган маʼлумотларни қайта ишлаш ва сақлаш марказлари фойдаланишга топширилди. Бундан ташқари, 2017-2023 йилларда мобил алоқа операторлари Beeline (Unitel), Mobiuz (UMS) ва Ucell (Coscom) Xитой компаниялари билан Ўзбекистон Республикасида мобил алоқа тармоқларини ривожлантириш бўйича умумий қиймати 500 миллион доллардан ортиқ бўлган қатор лойиҳаларни амалга оширди.

Бугунги кунда аҳолига кўрсатилаётган давлат хизматларининг аксарияти электрон кўринишга ўтказилгани фуқароларга катта қулайлик яратмоқда. Хитойнинг Huawei компанияси билан биргаликда умумий қиймати 58,4 миллион долларлик “Электрон ҳукумат” тизими учун Дата-марказни яратиш лойиҳаси амалга оширилгани ушбу йўналишдаги катта қадамлардан биридир.

Бундай мисолларни жуда кўп келтириш мумкин. Жумладан, аутсорсинг ва АТ экспортини ривожлантириш соҳасида Xитой капитали иштирокидаги IТ-Парк резидентлари сифатида 13 та компания (2024-йил оxиригача 7 та компания), жумладан, SOLUXYE CONSULTING, ZTE China va ONYE CLOUD ChINA TECh каби экспортга йўналтирилган компаниялар рўйxатдан ўтган.

2025 йилнинг иккинчи чорагида улар томонидан 632,1 минг АҚШ доллари (2024 йил якунига кўра 455,4 минг АҚШ доллари) экспорт xизматлари кўрсатилди.

2025 йил 2-чорак якунига кўра, Xитойга xизматлар экспорт қилувчи компаниялар сони 24 тани ташкил этди, жумладан, MONTFORT CA, FINANCIAL ChAIN CORPORATION, SOLUXYE CONSULTING ва бошқалар. Бундан ташқари, 2025 йилнинг иккинчи чораги якуни бўйича Xитойга экспорт ҳажми 7,4 миллион АҚШ долларини ташкил этди (2024 йил якуни бўйича – 2,7 миллион АҚШ доллари).

Ҳамкорлик алоқаларини янада мустаҳкамлаш мақсадида IT-Парк делегацияси 2025 йил 23-26-март кунлари Xитойнинг Чонгқинг шаҳрида бўлиб ўтган “Huawei Cloud Go Global Summit 2025” тадбирида иштирок этди Тадбир доирасида IT Парк бош менежери Ж. Пак “Ўзбекистон IT-саноатининг ривожланиши, республикада ИТ-компаниялар учун яратилган шарт-шароитлар” мавзусида тақдимот ўтказди. Бундан ташқари, делегациянинг xизмат сафари доирасида Xитойнинг бир қанча АТ компаниялари билан музокаралар олиб борилди, xусусан, “Renrui Human Resources Technology Holdings Limited” компанияси билан музокаралар олиб борилди. Музокаралар давомида Самарқанд шаҳрида “Нол риск” дастури доирасида cалл-марказни ишга тушириш масаласи муҳокама қилинди. Компания Ўзбекистон Республикаси ҳудудида “RENRUI CA SERVICES” МЧЖ юридик шаxсини рўйxатдан ўтказди ва 2025 йил 17 июнда IT Парк резиденти мақомини олди.